Pomidory to bardzo zdrowe warzywa. Swoje właściwości zawdzięczają naturalnemu czerwonemu barwnikowi, czyli likopenowi. Jest on najsilniejszym antyutleniaczem z grupy karetonoidów. Co ciekawe, nie ginie on w obróbce cieplnej, w miarę upływu czasu. W przetworach jest go nawet 2-3 razy więcej niż w świeżych pomidorach. Jako przeciwutleniacz, likopen opóźnia procesy starzenia, ponieważ neutralizuje wolne rodniki.
Wartość odżywcza
Pomidor jest niskokaloryczny w ok. 93% składa się z wody i niewielkiej ilości białka, węglowodanów oraz tłuszczów. Tym samym w 100 gramach pomidorów jest zaledwie 15 kcal. Ponadto pomidory są źródłem błonnika pokarmowego, który sprawia między innymi, że dłużej jesteśmy syci po posiłku. Pomidory, ale również przetwory pomidorowe zawierają cenne składniki takie jak potas (282 mg), kwas foliowy (15 µg), witamina A (107µg), witamina C (23 mg) oraz witamina E (1,22 mg). W skład pomidorów wchodzą dwie grupy karotenoidów, tj. karoteny (przykładem jest β-karoten – 640 µg) oraz ksantofile (przedstawicielem jest likopen). Uznaje się, że to właśnie likopen odpowiada w dużej mierze za antyoksydacyjne i przeciwzapalne właściwości pomidora oraz jego charakterystyczny czerwony kolor.
Likopen
Jest to czerwony barwnik, należący do grupy karotenoidów. Coraz częściej jest traktowany jako potencjalny lek. Pierwsze doniesienia na temat korzystnego wpływu likopenu na organizm człowieka pojawiły się ponad 50 lat temu, ale ciągle odkrywane są jego nowe właściwości. Likopen występuje także w świeżych owocach oraz przetworach (sokach, przecierach, pastach): papai, gujawy, różowego grejpfruta, truskawek, brzoskwini, arbuza i dzikiej róży. Wyższe stężenie likopenu we krwi stwierdzono u osób spożywających przetworzone pomidory np. w postaci przecieru lub soku pomidorowego. Wynika to między innymi z tego, że w produktach poddanych obróbce termicznej wzrasta ilość cis-likopenu, czyli formy, która jest lepiej przyswajalna. Niestety niekorzystny wpływ na jego wchłanianie wykazuje nadmierna ilość błonnika pokarmowego, a także sterole roślinne oraz statyny – leki wpływające na profil lipidowy we krwi. Ustalono, że te związki mogą obniżać jego stężenie w surowicy.
Czy łączyć ogórek z pomidorem?
Ogórek zawiera enzym (askorbinazę), która rozkłada zawartą w pomidorach witaminę C. Jednak stosując codziennie zbilansowaną dietę i dostarczając odpowiednie ilości witaminy C wraz z pożywieniem, nie musimy się martwić i za wszelką cenę unikać kanapek lub sałatek zawierających pomidory oraz ogórki jednocześnie.
Właściwości prozdrowotne
Likopen, którego źródłem jest pomidor, pełni istotną rolę w profilaktyce chorób układu krążenia, w tym miażdżycy i chorób sercowo – naczyniowych. Badania dowodzą, że obniża on stężenie frakcji LDL cholesterolu oraz ciśnienie tętnicze krwi. Poza tym wykazują działanie przeciwnowotworowe (mniejsze ryzyko raka prostaty, żołądka, jelita grubego, płuc, woreczka żółciowego, raka szyjki macicy) . Dzięki zawartości witaminy C poprawiają naszą odporność, a za sprawą błonnika wspomagają nasze trawienie i powodują, że dłużej jesteśmy najedzeni. Kwas askorbinowy wzmacnia także nasze naczynia krwionośne. Zawartość bromu oraz kwasu foliowego doskonale wpływa na nasz układ nerwowy, uspokaja i może działać prewencyjnie przed wystąpieniem depresji. Ponadto pomidory mają działanie zasadotwórcze, regulują procesy trawienia, działają lekko moczopędnie i przeczyszczająco. Niektóre osoby powinny jednak zachować szczególną ostrożność przy konsumowaniu pomidorów: są to osoby przyjmujące beta-blokery, ale także cierpiące na chorobę refluksową przełyku oraz osoby chore na dnę moczanową i reumatoidalne zapalenie stawów.
Bibliografia:
- https://dietetycy.org.pl/
- Lewandowska A.: Polskie superfoods Wydawnictwo RM, 2021.
- Ulanowska M., Olas B. Fitozwiązki – ważne składniki suplementów diety oraz ich wpływ na zdrowie człowieka KOSMOS Vol. 70, 1, 103–114, 2021.
- Gwóźdź E., Gębczyński P. Prozdrowotne właściwości owoców pomidora i jego przetworów, Med Rodz 2015; 4(18): 186-188. Czytelnia Medyczna.
